1. Aangezien de luchtvaart de meest schadelijke vorm van transport is, wat stelt u voor om ervoor te zorgen dat meer mensen in de EU gebruik maken van treinen in plaats van vliegtuigen voor reizen tot 1000 km en welke rol moeten nachttreinen daarbij spelen?
Ten eerste het prijsverschil aanpakken, vliegen moet duurder worden, treinreizen goedkoper.
Ten tweede door treinreizen comfortabeler te maken. Onder andere door het boeken van tickets voor internationale reizen makkelijker te maken. Zorgen dat er goede verbindingen zijn (tussen treinen, maar ook tussen trein en vliegtuig). En daar hoort uiteraard ook bij dat er weer veel meer nachttreinen moeten komen.
Ten derde door vluchten verbieden als er reeds een goede en snelle treinverbinding is. Bijvoorbeeld tussen Brussel en Amsterdam.
2. Wat gaat u doen om het speelveld tussen de verschillende vormen van langeafstandsreizen gelijk te trekken? Of zou u zelfs meer steun geven aan de meer klimaatvriendelijke vervoerswijzen – en hoe?
Luchtvaart moet veel zwaarder belast worden. Externe kosten moeten geïnternaliseerd worden. Vliegen is vrijgesteld van kerosine- en btw-belasting. Aan beide vrijstellingen moet een einde komen.
Daarnaast krijgt internationale luchtvaart van en naar de EU alle emissierechten onder het Europese Emissiehandelssysteem gratis (ETS). Intra-EU vluchten betalen wel onder ETS iets, maar veel te weinig. Aan die uitzonderingen moet een einde komen.
Er moet meer steun komen voor klimaatvriendelijk vervoer. Een simpele manier is bijvoorbeeld door de opbrengsten die we reeds uit ETS van de luchtvaartsector krijgen (15% van de uitstootrechten worden verkocht, na 2020 50%), volledig in te zetten voor meer en betere treinverbindingen, inclusief nachttreinen. Dat zal vanaf 2021 voor Nederland om zo een 60 miljoen euro per jaar gaan. Dat is een begin. Nu verdwijnt dat geld in Nederland in een algemeen potje.
3. Hoe beoordeelt u het succes van het tot nu toe bestaande EU-beleid van liberalisering van spoorvervoer als de manier om goede nationale en grensoverschrijdende treinverbindingen tot stand te brengen? Steunt u dit beleid of bent u van plan een alternatief te introduceren?
Wij zijn zeer kritisch over het beleid. Liberalisering is een doel op zich geworden, als GroenLinks zijn wij tegen het blindstaren op marktwerking, passagiers en milieu moet leidend zijn. Daarbij is het belangrijk dat EU-lidstaten voldoende mogelijkheden houden voor het subsidiëren van verbindingen.
4. Er zijn ideeën voor dag- en nacht-treinverbindingen in heel Europa (bijvoorbeeld de “LunaLiner”) als alternatief voor korte- en middellange-afstandsvluchten. Wat vindt u van deze plannen en als u ze steunt, wat zou u dan doen om ze uit te voeren?
Wij zijn groot voorstander van dit soort initiatieven.
5. De Europese Rekenkamer noemt het Europese hogesnelheidsnet een “inefficiënte lappendeken” die niet leidt tot goede verbindingen op EU-niveau (zie verslag nr. 19 van de Europese Rekenkamer). Wat bent u van plan om deze situatie te verbeteren?
Er moet meer geld vrijkomen (zie punt 2 voor een concreet voorbeeld om dat gedaan te krijgen). Daarnaast moet er meer geld uit EU-fondsen komen. Bijvoorbeeld via EFSI. Ook moet er dringend een Europese spoorwegagenda komen, met als doel het wegnemen van belemmeringen en het mobiliseren van investeringen om de situatie aanzienlijk te verbeteren.
6. Onlangs werden de rechten van treinreizigers in de EU besproken. Wat is uw standpunt over de toekomst van de rechten van reizigers die met de trein en andere vormen van openbaar vervoer reizen? Dit geldt met name voor grensoverschrijdende diensten en een vervoersketen waarbij twee of meer exploitanten betrokken zijn. Moeten exploitanten compensatie kunnen weigeren als een dienst wordt geannuleerd of ernstig vertraagd als gevolg van “uitzonderlijke omstandigheden” en, zo ja, hoe moeten “uitzonderlijke omstandigheden” worden gedefinieerd?
Consumenten moeten goed beschermd worden. En dat recht moet gemakkelijk afdwingbaar zijn. Ongeacht de hoeveelheid exploitanten die erbij betrokken zijn.
7. Wat is uw standpunt ten aanzien van een kerosinebelasting voor de hele EU? En als u deze belasting steunt: Wat gaat u doen om deze belasting in uitvoering te brengen?
Zeer groot voorstander. Belasting gaat per unanimiteit in de EU, dus dat is niet makkelijk tot stand te brengen. Wij zijn tegen unanimiteit op dit onderdeel, maar aangezien enkel een Verdragswijziging (war wij ook voor zijn) dit kan veranderen, is het onwaarschijnlijk dat daar op korte termijn verandering in komt.
De grootste kans is door koplopers te creëren. Die landen krijgen dan ook baat bij het veranderen van de Europese regels en te pleiten voor een EU-belasting. De energiebelastingrichtlijn biedt de mogelijkheid voor EU-landen om een kerosinebelasting te heffen via bilaterale afspraken met andere landen. Daar zetten we op in. Bijvoorbeeld door Nederland zo ver te krijgen om bilaterale afspraken te maken met andere welwillende landen, zoals Frankrijk en Zweden, en dat steeds verder uit te breiden.
8. Zou u een algemeen verbod op korteafstandsvluchten in de EU steunen? Zo ja: Welke afstand moet de minimumafstand zijn om vluchten toe te staan? Zo nee: Welke andere maatregelen ter beperking van korteafstandsvluchten bent u van plan te nemen?
Ja. In ons verkiezingsprogramma is een verbod opgenomen voor vluchten tot 750 kilometer.
9. Aangezien de nieuwe internationale overeenkomst CORSIA (Carbon Offsetting and Reduction Scheme for International Aviation) en de EU-ETS (Emissions Trading Scheme) niet volstaan om de luchtvaartemissies aan te pakken, welke andere maatregelen overweegt u om de luchtvaart te reguleren (bijvoorbeeld een belasting op kerosine, tickets, BTW; een frequent flyer heffing; een moratorium op uitbreiding van de luchthaveninfrastructuur; een verbod op bepaalde vluchten, bijvoorbeeld korteafstandsvluchten, ….)?
Wij zijn voorstander van al de door jullie genoemde maatregelen: belasting op kerosine, tickets, BTW; een frequent flyer heffing (een mooi voorstel om additioneel beleid sociaal acceptabeler te houden); een moratorium op uitbreiding van de luchthaveninfrastructuur; een verbod op bepaalde vluchten, bijvoorbeeld korteafstandsvluchten. En ze moeten ook met elkaar gecombineerd worden.
Een bijkomende maatregel die wij overwegen is om striktere eisen te stellen via de slotregulering: veilen van slots, minimumeisen aan milieuprestaties vliegtuigen stellen bij het verkopen van slots, enzovoorts.
ETS blijft trouwens voor ons ook een rol in spelen, omdat het een maximale grens op de uitstoot zet (een grens die jaarlijks veel harder moet afnemen trouwens, en daarnaast moeten alle rechten uiteraard geveild worden). Daarnaast is ETS nog altijd veel beter dan CORSIA, dus ook voor het reguleren van internationale vluchten van en naar de EU zien wij nog altijd een belangrijke rol voor ETS weggelegd.