Socialistische Partij
1. Aangezien de luchtvaart de meest schadelijke vorm van transport is, wat stelt u voor om ervoor te zorgen dat meer mensen in de EU gebruik maken van treinen in plaats van vliegtuigen voor reizen tot 1000 km en welke rol moeten nachttreinen daarbij spelen?
De EU moet veel meer werk maken van vergroening van verkeer en vervoer. Groene alternatieven moeten dan wel toegankelijk gemaakt worden voor iedereen. De normen voor geluid en andere vervuilende stoffen (zoals roet en NOx) moeten verder worden aangescherpt. We streven naar verkeer en vervoer zonder emissies, door het stimuleren van elektrisch rijden. Dat moet wel voor iedereen mogelijk worden en niet alleen voor de elite, zoals nu. We willen meer goede treinverbindingen in Europa, als betaalbaar alternatief voor vliegen. De trein moet daarbij naar verhouding een stuk goedkoper worden, goedkoper dan vliegen, in plaats van andersom zoals nu vaak het geval is.
2. Wat gaat u doen om het speelveld tussen de verschillende vormen van langeafstandsreizen gelijk te trekken? Of zou u zelfs meer steun geven aan de meer klimaatvriendelijke vervoerswijzen – en hoe?
Om te beginnen vinden wij dat het mogelijk moet blijven om het openbaar vervoer in publieke handen te houden. Privatisering in het openbaar vervoer leidt niet tot goedkopere en betere verbindingen, maar zorgt juist dat de overheid minder invloed heeft. Vliegen moet zwaarder belast worden en elektrisch vervoer zoals de internationale treinverbindingen mogen financieel ondersteund worden als dat nodig is om de onrendabele top te financieren en daarmee beter de concurreren met andere vormen van vervoer.
Oneerlijke concurrentie ontstaat ook door de opkomst van luchtvaartprijsvechters met zeer slechte arbeidsvoorwaarden. Luchtvaartmaatschappijen die gebruik maken van dubieuze arbeidscontracten leggen wij aan banden.
3. Hoe beoordeelt u het succes van het tot nu toe bestaande EU-beleid van liberalisering van spoorvervoer als de manier om goede nationale en grensoverschrijdende treinverbindingen tot stand te brengen? Steunt u dit beleid of bent u van plan een alternatief te introduceren?
Dat is zeker geen succes. Marktwerking leidt er toe dat ‘onrendabele’ lijnen verdwijnen waardoor er grote verschillen ontstaan tussen de bereikbaarheid in de buitengebieden ten opzichte van de stedelijke gebieden. Ook de splitsing tussen infrastructuur en vervoerder is een groot fiasco gebleken. De SP wil het spoor en de trein weer terug in publieke handen.
4. Er zijn ideeën voor dag- en nacht-treinverbindingen in heel Europa (bijvoorbeeld de “LunaLiner”) als alternatief voor korte- en middellange-afstandsvluchten. Wat vindt u van deze plannen en als u ze steunt, wat zou u dan doen om ze uit te voeren?
Wij hebben een enorme klimaatopgave. Het co2- en fossielvrij maken van de luchtvaart gaat nog decennia duren. Een co2- en fossielvrije spoorverbinding is eenvoudig te realiseren. Dat vraagt om veel investeringen in infrastructuur en ruimtelijke procedures. Marktpartijen branden daar hun vingers niet aan, en maken liever gebruik van bestaande lijnen. Het vraagt om investeringen van de overheid om dat mogelijk te maken.
5. De Europese Rekenkamer noemt het Europese hogesnelheidsnet een “inefficiënte lappendeken” die niet leidt tot goede verbindingen op EU-niveau (zie verslag nr. 19 van de Europese Rekenkamer). Wat bent u van plan om deze situatie te verbeteren?
De SP is van mening dat er veel zaken zijn die landen zelf kunnen regelen en waarbij de bemoeienis vanuit Brussel niet nodig is. Tenzij het gaat om grensoverschrijdende uitdagingen. Het aanpakken van de inefficiënte lappendeken van hogesnelheidslijnen, en het komen tot een logisch en gestructureerd geheel is internationale samenwerking nodig. Het onderwerp heeft nu helaas weinig aandacht van de Brusselse elite. Centrale regie, door spoorlijnen niet als individuele trajecten te zien, maar te bekijken vanuit een groter perspectief, is nodig.
6. Onlangs werden de rechten van treinreizigers in de EU besproken. Wat is uw standpunt over de toekomst van de rechten van reizigers die met de trein en andere vormen van openbaar vervoer reizen? Dit geldt met name voor grensoverschrijdende diensten en een vervoersketen waarbij twee of meer exploitanten betrokken zijn. Moeten exploitanten compensatie kunnen weigeren als een dienst wordt geannuleerd of ernstig vertraagd als gevolg van “uitzonderlijke omstandigheden” en, zo ja, hoe moeten “uitzonderlijke omstandigheden” worden gedefinieerd?
Om de internationale trein beter te laten concurreren met de luchtvaart, is ook de verbetering van de rechtspositie van de treinreiziger belangrijk. De rechten die nu voor vliegtuigpassagiers gelden (verordening 216/2004) moeten ook voor internationale treinreizigers gelden: bij vertraging recht op annulering met volledige reductie, compensatie op basis van de duur van de vertraging. Vouchers voor eten en drinken en indien nodig voorzien in een accommodatie om te overnachten. Er is sprake van een uitzonderlijke omstandigheid als de vervoerder kan aantonen dat zij niet verantwoordelijk is voor de vertraging en er alles aan hebben gedaan om op tijd te vertrekken. Deze definitie geldt nu ook voor de luchtvaart.
7. Wat is uw standpunt ten aanzien van een kerosinebelasting voor de hele EU? En als u deze belasting steunt: Wat gaat u doen om deze belasting in uitvoering te brengen?
De SP wil vliegen op korte afstand minder aantrekkelijk maken door samen met andere EU-landen accijns op kerosine te heffen. De SP heeft hier in het verleden – samen met politici uit andere EU-landen – meerdere pogingen toe gedaan. Met de toenemende bewustwording van het klimaatprobleem zal de internationale druk voor een kerosinebelasting in de hele EU toenemen.
8. Zou u een algemeen verbod op korteafstandsvluchten in de EU steunen? Zo ja: Welke afstand moet de minimumafstand zijn om vluchten toe te staan? Zo nee: Welke andere maatregelen ter beperking van korteafstandsvluchten bent u van plan te nemen?
De SP steunt het verbod op korteafstandsvluchten. Om deze vluchten te kunnen verbieden moet er wel eerst een goed alternatief zijn. Het verbod is dus niet afhankelijk van afstanden, maar van de alternatieven op hetzelfde traject.
9. Aangezien de nieuwe internationale overeenkomst CORSIA (Carbon Offsetting and Reduction Scheme for International Aviation) en de EU-ETS (Emissions Trading Scheme) niet volstaan om de luchtvaartemissies aan te pakken, welke andere maatregelen overweegt u om de luchtvaart te reguleren (bijvoorbeeld een belasting op kerosine, tickets, BTW; een frequent flyer heffing; een moratorium op uitbreiding van de luchthaveninfrastructuur; een verbod op bepaalde vluchten, bijvoorbeeld korteafstandsvluchten, ….)?
Wij zijn geen voorstander van het uitbreiden van het aantal regionale luchthavens. We zijn niet voor verdere uitbreiding van Eindhoven en Rotterdam. Lelystad mag wat de SP betreft niet worden ontwikkeld. Ook in de ontwikkeling van Twente Airport ziet de SP geen heil. Er is nog voldoende capaciteit binnen de afspraken om op Schiphol te groeien voor wat betreft de intercontinentale vluchten. Voor de kortere afstanden is de trein een beter vervoermiddel.